Konu Tarihi: 07.04.2011- 12:18

---

Rusya’nın Osmanlı Devleti aleyhine askeri faaliyetler içine girdiği Özi valisi ve Kırım Hanı tarafından İstanbul’a bildirilince, 1679 yılında tekrar sefer hazırlıklarına başlandıysa da arada yapılan görüşmelerden sonra 11 Şubat 1681 tarihinde ilk Osmanlı - Rus anlaşması sayılan Bahçesaray / Edirne Antlaşması imzalandı.

Buna göre:

1- Özi Nehri iki devlet arasında sınır olarak kabul edilecektir. Han’a geçen üç yılın vergisi verilecektir. Antlaşma 20 yıl geçerli olacaktır.
2- Özi ile Aksu arasındaki sahaya kale yapılamayacaktır.
3- Türkler, Dinyeper’in her iki tarafında sürülerini otlatabileceklerdir. Kazaklar balık avlamak ve tuz almak için Karadeniz’e çıkabileceklerdir.
4- Kiyef, Rusya’ya tabii olacaktır.
5- Zaporog Kazakları Ruslara tabii olacaklardır.
6- Çarın lakapları tam olarak yazılacaktır.
7- Osmanlı Devleti ve Kırım, Rusların düşmanlarına yardım etmeyeceklerdir.

Bu antlaşma metni, Zaporog Kazakları maddesi müstesna padişah tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Çehrin seferi sonucunda Karadeniz’in kuzeyinde Osmanlı Devleti’ne kafa tutacak bir siyasi gücün ortaya çıktığı Osmanlı devlet adamlarınca yakından görülmüş oldu.

[gizle]Bu yazı tarihonline.com sitesinde yayımlanmıştır. [/gizle]

XVII. asır boyunca Osmanlı Devleti’nden her zaman çekinen Ruslar, 1683 Viyana bozgunundan sonra bu fikrini yavaş yavaş değiştirmeye başladı. Ruslar hiç çekinmeden savaş ortamında bulunan Osmanlı Devleti’nden Rus tüccarlarına kolaylıklar gösterilmesi, Tatarların Rusya’ya akınlarda bulunmaması, Rus hududuna yakın tuzlaların kendisine verilmesi gibi isteklerde bulunmaya başladı. Osmanlı Devleti ise bu istekleri tuzlalar hariç, diğerlerini kabul etmeye razı oldu. Fakat 1684 yılında Leh kralı Yan Sabieski’nin ısrarı üzerine Lehistan,   Avusturya ve Venedik devletleri arasında Osmanlı Devleti’ne karşı kurulan “Mukaddes Birlik”e 1686 yılında Lehistan’ın temasları sonunda Rusya da girdi. Buna göre Rusya, Kırım üzerine sefer açmayı taahhüt ediyordu. Bu kararla Rusya, tarihinde ilk defa Avrupa devletler koalisyonuna girdi. Artık Osmanlı Devleti, papanın başında bulunduğu “Hıristiyan Blok”unca üç taraftan abluka altına alınmış bulunuyordu. Osmanlı Devleti de ilk defa bir din önderinin etrafında kümelenen devletlerin kendine karşı oluşturduğu siyasi, dini ve askeri cephe ile karşı karşıya kalıyordu.  

Rusya, Avrupa devletleriyle girdiği ittifaktan sonra taahhüdü gereği, Mayıs 1689 tarihinde kalabalık bir ordu ile Kırım ve Kefe üzerine yürüdü. Fakat, zorla da olsa Kırım kuvvetleri tarafından mağlup edildiler ve geri çekilmek zorunda kaldılar. Ancak daha sonra 1695 yılında 200 bin kişilik bir kuvvetle Karadeniz’e açılmak için XVII. yüzyıldan beri göz koyduğu Azak’a karşı saldırıya geçtiler. Başka bir grup Rus ordusu, Kazakların da desteğiyle Özi tarafından taarruza geçti. Fakat 96 günlük muhasaradan sonra 13 Ekim 1695 tarihinde çekilmek zorunda kaldılar. Fakat Özi Nehri Rusların hakimiyetine girmiş oldu. Kırım kuvvetlerinin gücünün zedelenmesi ve kalenin tamir edilememesinden cesaret alan Ruslar 3 Haziran 1696’da tekrar Azak Kalesi’ni almaya yönelik     olarak saldırıya   geçtiler. Kaleyi tamamen çevirerek dışarıyla irtibatını kestiklerinden iki ay muhasaradan sonra 26 Temmuz 1696’da Azak Kalesi’ni aldılar. Buranın kaybı Osmanlılarda derin bir üzüntüye, Ruslarda ise sonsuz bir sevince sebep oldu. Bu galibiyet Moskova’da coşkuyla kutlandı. Çünkü Azak’ın alınmasıyla Rusya, Karadeniz’in kilidi sayılan bir yere sahip oluyordu. Burayı alan Ruslar, kaleyi iyice tahkim ederek içine sekiz bin muhafız yerleştirdi.