Debbağhane Nedir? Osmanlılarda Debbağlık
Bu yazımızda kısaca "Debbağ" ve "Debbağhane" kavramı hakkında bilgi verelim. Belki bu kelimeyi ilk kez duydunuz öğrenmek istiyorsunuz. Belki de "Tabakhane" kelimesini duymuşsunuzdur da "Debbağhane" kelimesini bilmiyorsunuzdur. Belki yaşadığınız şehirde "Debbağhane" diye bir semt adı veya bir yer adı var. İnşallah bu kısa yazıyla bu kavramı öğrenmiş oluruz.
» Öncelikle
Debbağ kelimesini açıklayalım. Arkadaşlar Debbağ, hayvan derisini işleyip kullanılır hale getiren kişiye denilir. Yani Debbağlık bir meslektir, Debbağ ise bu mesleği yapan sanatkârdır. Debbağlık mesleği gerçekten zor bir meslektir. Bu mesleğin Anadolu'daki ilk öncüsünün Ahî teşkilâtının kurucusu Ahî Evran olduğu söylenmektedir. Ahî Evran kendisi bir debbâğ olduğu için Ahilik teşkilatında da bu meslek önem kazanmıştı. Evliya Çelebi de Anadolu debbağlarının piri olarak Ahi Evran’ı zikretmektedir
.
Bilindiği gibi Müslüman Türk toplumlarında dericilik çok gelişmiştir. Hatta İslamiyetten önceki Türklerde de giyim eşyası olarak mesela deriden pantolonlar yapıldığını biliyoruz. Bu nedenle Debbağlık mesleği yani deri işlemeciliği Türklerde uzun süredir var olan bir meslektir.
Özellikle Osmanlılar döneminde bu zanaat oldukça gelişti. 15-16. yüzyılarda çok sayıda
Debbağhane varlığından söz ediliyor. Yani derilerin işlenip kullanılacak hale getirildiği bu yerler çok önemlidir. 16. yüzyıldan itibaren Avrupalıların Türk derilerine fazla itibar etmeye başlaması debbâğlık zanaatını daha da önemli bir meslek yapmıştır. Ama özellikle 18. yüzyıldan sonra Sanayi İnkılabı, dışarıdan gelen ürünler derken bu mesleğin önemi ve etkisi azalmaya başlamıştır.
Günümüzde kullanılan “tabakhane” kelimesi debbağhaneden gelmektedir. Derinin işlenmesi zor ve meşakkatli olduğundan Debbağhaneler de şehirlerin uzak bölgelerine yapılmaya çalışılmıştır. Hatta Debbağhaneler'de, bol su gereksinimi olduğundan deniz kenarlarında veya akarsu kenarında genellikle suların şehre giriş tarafında olmayacak şekilde yapılırdı.
Şimdi belki siz de içinde "Tabakhane" geçen bir söz duymuşsunuzdur. Onun açıklamasını da başka bir zamana bırakalım. Umarım yazımız faydalı olmuştur. Tarihonline.com sitemizde birbirinden farklı birçok tarih konusunda yazılar okuyabilirsiniz.
