Bu yazımızda
www.tarihonline.com sitemizde Bilim Adamı Tarihçiler bölümümüzde Tarihçi Prof. DR. İlber Ortaylı'yı tanıyalım..
İlber Ortaylı 1947 yılında Bregenz, Avusturya`da bir göçmen kampında Kırım Tatarı bir ailenin çoçuğu olarak dünyaya geldi.
Avusturya’da doğan, kültür yapısı kuvvetli bir aile ortamında büyüyen Ortaylı, bilindiği gibi kendine has üslubuyla tarih bilimini Türkiye’ye sevdiren önemli tarihçilerden birisidir.
İlber Ortaylı'nın ailesi aslen, Kırım’ın önemli liman şehirlerinden Kefe’nin, civardaki iki köyle birlikte haritadan silinmiş Ortay Köyü’ndendir. Bugün ancak kalıntıları mevcut olan Ortay Köyü’nde yaşayan aile fertlerinden ulaşılabilen en eski isim dedesi İbadullah’ın babası Cumali’dir. En azından İlber Hoca, daha eskiyi hatırlamamaktadır bugün için. Aile geçen yüzyılın başında buharlı makine kullanabilecek kadar da varlıklıdır.
İlkokulu Ankara’da bitiren Ortaylı, kendini bildiğinden beri tarihe, resime, şiire karşı hep alaka duyan bir çocuktur. Çünkü aile ortamında hep bu tür sanatsal uğraşılar hâkimdir. Reşat Ekrem Koçu’nun kitapları onun tarihle haşir neşir olmasını perçinleyen başlıca eserlerdir.
İlber Ortaylı liseden sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (1968) ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih bölümünü bitirmiştir.
Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi'nde ünlü Tarihçi Prof. Halil İnalcık ile yaptı. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden "Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler" adlı tezi ile doktora derecesi aldı (1978 yılı) ve "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu" adlı çalışmasıyla da doçent (1979), 1989 yılında da profesör oldu.
Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus üniversitelerinde misafir öğretim üyeliği yaptı, seminerler ve konferanslar verdi. Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde 16. yüzyıl ila 19. yüzyılı Osmanlı tarihi ve Rusya tarihi ile ilgili makaleler yayınladı. 1989-2002 yıllları arasında Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde İdare Tarihi Bilim Dalı Başkanı olarak görev yapmış, 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi'ne, 2 yıl sonra Bilkent Üniversitesi'ne geçmiştir. Halen (2005) Topkapı Sarayı Müdürlüğü görevini de yürütmektedir. Şu anda Galatasaray Üniversitesi'nde tarih dersleri vermiştir.
[gizle]
Sürekli ilim öğrenmekten ve çalışmaktan vakit bulamadığı için evliliğini ancak 35 yaşında yapabilen ve hayatını eski İçel milletvekillerinden Talip Özdolay’ın kızı Ayşe Hanım’la birleştiren, bu evliliğinden Tuna adını verdikleri bir kızları dünyaya gelen, sonrasında eşinden boşanan, [/gizle] Prof. Dr. İlber Ortaylı, 2005 yılında da Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü’nü üstlenmiştir.
Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü görevine kendisi talip olmuştur. Bir röportajında “Çünkü iyi görmedim. Yani Filiz (Çağman) Hanım’dan sonra bilmiyorum ne olacak diye, görevi aldım. Bilmiyorum iyi mi ettim, kötü mü ettim. Ama para bakımından son derece berbattır Topkapı. Müthiş para sıkıntısı var. Bütün para merkeze gider. Bize bir şey verilmez. Dernek bile kapatılmış mesela. Çok küçük bağışlarla filan ayakta kalır burası. Formül arıyorum devamlı.” demiştir.
2004 yılında TRT 2'de başlayıp TRT Türk'te haftasonları yayınlanan "İlber Ortaylı ile" adlı belgeseli sunmuştur. NTV'de "İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri" adında bir program yapmıştır.2000 yılından beri Pazar günleri Milliyet gazetesinde, Habertürk gazetesinin Habertürk Tarih ekinde, aylık Atlas Tarih ve üç aylık Doğu Batı dergilerinde makaleler yazmaktadır. Bir dönem yayınlanan Popüler Tarih ve Tarih ve Toplum dergilerinde de makaleleri yayınlanmıştır. Halen Habertürk Tarih, Doğu Batı ve NTV Tarih dergilerinin danışma kurulu üyesidir.
İlber Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ve Avrupa İranoloji Cemiyeti üyesidir.
İlber Ortaylı, Türkçe, Osmanlıca, Kırım Tatarca, Arapça, Farsça, Almanca, Fransızca, İtalyanca, Latince, Yunanca, Rusça, Slovakça, Romence, Sırpça, Hırvatça ve Boşnakça bilmektedir.
İlber Ortaylı'nın Bazı Eserleri şunlardır ;
Tanzimat'tan Sonra Mahalli İdareler (1974)
Türkiye'de Belediyeciliğin Evrimi (İlhan Tekeli ile birlikte, 1978)
Türkiye İdare Tarihi (1979)
Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu (1980)
Gelenekten Geleceğe (1982)
İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (1983)
Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Yerel Yönetim Geleneği (1985)
İstanbul'dan Sayfalar (1986)
Studies on Ottoman Transformation (1994)
Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti'nde Kadı (1994)
Türkiye İdare Tarihine Giriş (1996)
Osmanlı Aile Yapısı (2000)
Tarihin Sınırlarına Yolculuk (2001)
Osmanlı İmparatorluğu'nda İktisadi ve Sosyal Değişim (2001)
Osmanlı Mirasından Cumhuriyet Türkiyesi'ne (Taha Akyol ile birlikte, 2002)
Osmanlı Barışı (2004)
Barış Köprüleri: Dünyaya Açılan Türk Okulları (2005)
Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-1 (2006)
Kırk Ambar Sohbetleri (2006)
Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-2 (2006)a
Eski Dünya Seyahatnamesi (2007)
Avrupa ve Biz (2007)
Batılılaşma Yolunda (2007)
Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-3 (2007)
Mekân ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı (2007)
Tarihimiz ve Biz (2008)
Tarihin İzinde (2008)
Tarihin Işığında (2009)
Türkiye'nin Yakın Tarihi (2010)
