Tabiat, kültür ve tarihi zenginliğin kaynaştığı, eski çağlarda antik dönemin Danişmend ve Selçuklu döneminde “Danişmend İli”nin önemli merkezlerinden olan ve günümüzde Tokat ilimizin ilçesi olan Niksar, Kelkit vadisinin genişlediği Niksar ovasının kuzeybatısındaki yamaçlara kurulmuştur.
Niksar şehri kurulduğu günden itibaren çeşitli isimlerle anılmıştır. Bu isimler Niksar’da hüküm süren değişik devletler zamanında bu şehre verilmiştir. Niksar’ın günümüze kadar aldığı isimleri şöyle sayabiliriz;
Kaberia (Caberia): Niksar’ın ilk adı olup, Pontus Krallığı döneminde verilen isimdir.
Diospoli: Pontus ülkesini Roma topraklarına katan General Pompeius tarafından M.Ö. 64 tarihinde verilen isimdir.
Sebaste: Roma İmparatoru Augustos onuruna verilen isimdir ( M.Ö. 8 sonrası).
Neocaesarea (Neokaiseria): Roma İmparatoru Tiberius zamanında (M.S. 117-138) zamanında verilen isimdir.
Hadrianapolis: Roma İmparatoru Hadrianus zamanında (M. S. 117-138) zamanında Niksar’a verilen isimdir.
Neosezera: Roma İmparatoru Sezar döneminde verilen isimdir.
Nixaria (Niksaria): XIII. Yüzyıl Latin kaynaklarında şehrin ismi Niksaria şeklinde geçmektedir.
Niksandria: XII. yüzyıl başlarında Latin kaynakları tarafından şehre verilen isimdir.
Nik Hisar: Evliya Çelebi ve diğer bazı kaynaklara göre, şehrin asıl adı “İyi Hisar” anlamında kullanılan “Nik-hisar” idi. Daha sonra söylenişte kısalarak, “Niksar” şeklini almıştır[url=http://www.tarihonline.com/].[/url]
Nekisar (Nekyasar-Nekiyasar): XII. yüzyıl kaynakları tarafından şehre verilen isimdir.
Niyukisar: Amasya tarihinde Rumların bu şehir için Niyukisar dedikleri belirtilmektedir.
Harsanosiya: Danişmendname’de Niksar’ın eski adı “Harsanosiya” olarak zikredilmektedir.
Niksar: “Neocaesarea”dan veya “Nik Hisar” dan kısaltılarak söylenen “Niksar” adı XV. yüzyıldan itibaren bütün kaynaklarda kullanılmaya başlanmıştır.