Türkiye Tarihi ile ilgili olarak bazen karıştırılan İlk Dönem Anadolu Beylikleri kavramına
www.tarihonline.com üzerinde kısa bir açıklama getirmek istiyoruz.
İlk dönem Müslüman Anadolu Türk Beylikleri denilince aklımıza dört tane beylik gelmelidir. Bunun dışında da Anadolu Beylikleri de olmuştur ama onlar Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldıktan sonra ortaya çıkan ikinci dönem beyliklerdir. Yani İlk Anadolu Beylikleri ile karıştırılmamalıdır.
İlk Anadolu Beylikleri şunlardır ;
SALTUKLULAR ( Erzurum ve civarında )
ARTUKLULAR ( Diyarbakır, Mardin, Harput civarında)
MENGÜCEKLİLER ( Erzincan, Sivas Divriği civarında )
DANİŞMENTLİLER ( Sivas ve çevresinde )
İlk Anadolu Beyliklerinin hepsi Malazgirt Zaferi sonrasında kısa sürede kurulmuşlardır. Malazgirt ile Anadolu’nun kapıları açılınca Anadolu’ya giren ve kuruldukları bölgelerde hakimiyet kuran bu İlk dönem Anadolu Beylikleri Anadolu’nun İslamlaşması ve Türkleşmesi için büyük gayret göstermişlerdir.
İlk Anadolu Beylikleri Haçlı Seferleri’ne karşı Anadolu Selçuklu Devleti ile birlikte mücadele vermişlerdir.
Ayrıca ilk dönem Anadolu Beylikleri’nin bulundukları bölgelerde çok önemli eserler yaptıklarını ve önemli imar faaliyetleriyle Anadolu’yu kalkındırdıklarını görüyoruz. Örnek olarak Sivas Divriği’deki Mengüceklilerden kalma Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası verilebilir. Bu eser günümüzde Unesco Kültür Mirası listesindedir.
İlk Anadolu Beylikleri’nin yanı sıra ÇAKA Beyliği de Malazgirt sonrası Ege’de kurulan ve denizcilikte ileri giden bir Türk beyliğidir. Çaka Beyliği hükümdarı ÇAKA BEY ; İlk Türk denizcisidir.
Tarihçi TALHA GÖNÜLALAN tarafından hazırlanmış bir çalışmadır.
